Καλώς ήρθατε

Τελικά τι Πανεπιστήμιο θέλουμε;
Ο νόμος 4009/2011 γέννησε ελπίδες όχι μόνο στην πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά σε όλους τους Έλληνες πολίτες. Δεκαετίες διαφθοράς και συναλλαγής μεταξύ καθηγητικών φέουδων και συνδικαλιστών φοιτητοπατέρων φαίνονταν να μας αφήνουν ανεπιστρεπτί. Παρά τα προβλήματά του, έθετε τις βάσεις για λογοδοσία και διαφάνεια, χάραξη στρατηγικής για την ανώτατη παιδεία μέσω μιας ισχυρής ΑΔΙΠ, αλλά και μέσω ενός δημοκρατικά εκλεγμένου Συμβουλίου, με εξωτερικά μέλη να βοηθούν στη χάραξη της στρατηγικής. Με άνοιγμα πρός την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, με στόχευση στην αριστεία, την καινοτομία και τη μεταφορά γνώσης στην κοινωνία και την οικονομία. Μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά που σιγά-σιγά περιμέναμε να γίνουν μόνιμα στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο. Σε περιβάλλον βαθύτατης κρίσης, ο πόθος όλων μας ήταν να γίνει επιτέλους το δημόσιο πανεπιστήμιο πόλος ανόρθωσης για τη χώρα. Σήμερα η κρίση βαθαίνει και οι ελπίδες μας για το Πανεπιστήμιο βαίνουν προς διάψευση. Το προτεινόμενο νομοσχέδιο οπισθοχωρεί προς παλαιότερες εποχές που θα έπρεπε να ξεχάσουμε.
Τελικά τι Πανεπιστήμιο θέλουμε; Η πύλη αυτή φιλοδοξεί να γίνει τόπος φιλοξενίας και διαλόγου όλων εκείνων που ακόμη οραματίζονται, ακόμη ελπίζουν σε ένα διαφανές, λογοδοτούν, αριστεύον αλλά και αναστοχαζόμενο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο.

Τετάρτη 10 Ιουνίου 2015

Η ομιλία του Ιωακείμ Γρυσπολάκη για την εκδήλωση ΠΑΙΔΕΙΑ 2015 στα Χανιά 4/6/2015 «Έξοδος από την κρίση σημαίνει άλλη Οικονομία και άλλη Εκπαίδευση» που ματαιώθηκε βίαια

Στο σύντομο χρονικό διάστημα από τις 27 Ιανουαρίου έως σήμερα, έχουμε ακούσει διάφορους αφορισμούς, όπως «η Αριστεία είναι ρετσινιά», «τα πρότυπα σχολεία είναι ναζιστικής έμπνευσης», «η Δημοκρατία πρέπει να επανέλθει στα Πανεπιστήμια, γι αυτό θα πρέπει να ψηφίζουν για πρυτάνεις και οι φοιτητές», «οι αιώνιοι φοιτητές δεν κοστίζουν στα Πανεπιστήμια», «η ηλεκτρονική ψηφοφορία είναι αντιδημοκρατική μέθοδος ανάδειξης οργάνων».

Αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων, μας προτρέπει στην Ιλιάδα ο Όμηρος, εννοώντας την προσπάθεια για ευγενή άμιλλα, για στόχευση του βέλτιστου αποτελέσματος. Αμέσως μετά τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ το 1974, ο Γρηγόρης Φαράκος παρακινούσε τους μαθητές και φοιτητές – ιδιαίτερα τους οργανωμένους - να είναι πρώτοι στα μαθήματα και πρώτοι στους αγώνες για την κατάκτηση της γνώσης, της δημοκρατίας, της αξιοπρέπειας και της αξιοκρατίας. Η πρωτιά, βέβαια, στα μαθήματα επιτυγχάνεται με τη στόχευση στην αριστεία.

Είναι λάθος να θεωρείται η αξιοκρατία ελιτισμός. Η ισοπέδωση είναι εκδήλωση αυταρχισμού, που παραβιάζει την αρχή της ισότητας. Ο Αριστοτέλης, στα Ηθικά Νοκομάχεια, αναφέρει ότι «δεν υπάρχει μεγαλύτερη αδικία από το να νέμονται και κατέχουν είτε ίσοι άνισα είτε άνισοι ίσα. Ισοδύναμα, ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της αρχαιότητας, σύμφωνα με τον Κάρλ Μάρξ, μας λέει ότι δεν μπορείς να μεταχειρίζεσαι ίσους άνισα ή άνισους ίσα. Σέβεσαι την αρχή της ισότητας, όταν δεν μεταχειρίζεσαι με τον ίδιο τρόπο έναν υγιή και έναν ασθενή, και την παραβιάζεις, όταν η αμοιβή γι’ αυτόν που είναι εργατικός και αποδοτικός είναι ίδια με εκείνου που αδιαφορεί για την εργασία του. Αυτοί που αδικούνται από την αναξιοκρατία είναι ακριβώς οι αδύναμοι, αυτοί που δεν μπορούν να επιβληθούν με άλλους, πλάγιους τρόπους. Ο αδύναμος προστατεύεται με την αξιολόγηση. Τα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία δημιουργήθηκαν ακριβώς για να δώσουν τη δυνατότητα σε εκείνους που έχουν ιδιαίτερες ικανότητες και επιδόσεις να επιδιώξουν την αριστεία και την ευγενή άμιλλα.

Ο νόμος 4009/2011 για την Ανώτατη Εκπαίδευση προετοιμάστηκε από την τότε υπουργό παιδείας Α. Διαμαντοπούλου μετά από μακρά και σε βάθος διαβούλευση, που διήρκεσε 14 μήνες, με όλους τους φορείς εντός και εκτός Ελλάδας, που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στη σύνταξή του. Έγινε καταγραφή του ανθρώπινου δυναμικού και της υλικοτεχνικής υποδομής των ΑΕΙ και αναλυτική συζήτηση σε τρείς συνεδριάσεις της Συνόδου Πρυτάνεων Πανεπιστημίων και Προέδρων ΤΕΙ. Ακολούθησε η ηλεκτρονική διαβούλευση στη οποία συμμετείχαν χιλιάδες φοιτητών και καθηγητών. Το προσχέδιο δόθηκε σε όλα τα κόμματα για να διατυπώσουν προτάσεις. Ζητήθηκε και δόθηκε τεχνική υποστήριξη από εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ, ενώ κατατέθηκε και η εμπειρία 23 χωρών από αντίστοιχες μεταρρυθμίσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Ζητήθηκαν και δόθηκαν προτάσεις από πρόσωπα διεθνούς αναγνώρισης από επτά χώρες, αλλά και από το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, ενώ το σχέδιο νόμου συζητήθηκε σε 4 συνεδριάσεις της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων. Τέλος, ο νόμος ψηφίστηκε με την πρωτοφανή πλειοψηφία 255 βουλευτών. Ο ΣΥΡΙΖΑ αρνήθηκε να τον ψηφίσει, χαρακτηρίζοντάς τον αντισυνταγματικό. Κατά σύμπτωση, συνήγορος των προσφυγόντων στο ΣτΕ κατά του νόμου ήταν ο σημερινός ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου (!!!) κ. Χρυσόγονος. Προσφάτως, εκδόθηκε, η απόφαση της Ολομελείας του ΣτΕ, που κρίνει το νόμο συνταγματικό.

Το τελικό σχέδιο νόμου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις προ εβδομάδας, χωρίς να έχει ακόμη κατατεθεί στη Βουλή. Ελπίζω οι αντιδράσεις κορυφαίων πανεπιστημιακών από τον υπόλοιπο κόσμο, τα δεκάδες άρθρα που γράφονται καθημερινά, οι επιστολές που δημοσιοποιούνται και η οργανωμένη αντίδραση και κατάθεση τεκμηριωμένης άποψης από την Πανελλαδική Πρωτοβουλία «Παιδεία 2015» και τις κατά τόπους οργανωτικές επιτροπές, όπως αυτή των Χανίων, να ανασχέσουν το συντηρητικό και οπισθοδρομικό άλμα προς τον μεσαίωνα στην Εκπαίδευση, που επιχειρεί η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας υπό την καθοδήγηση και την υψηλή εποπτεία του πρωθυπουργού.

Το σχέδιο νόμου από κοινού με το νόμο, που ψηφίστηκε από τη Βουλή προ δεκαημέρου, και ο οποίος καταργεί τα εξήντα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία, καταργεί την αξιολόγηση και απαιτεί μέσο όρο 9,5/20 για προαγωγή του μαθητή στην επόμενη τάξη, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα και με πλήρη τεκμηρίωση ότι μας φέρνει πίσω πολλές δεκαετίες, αφού προβλέπει

1. Την κατάργηση των πιστωτικών μονάδων, που καθορίστηκαν βάσει του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς πιστωτικών μονάδων (European Credit Transfer System) και την καθιέρωση κάποιου άλλου τρόπου υπολογισμού της βαρύτητας κάθε μαθήματος

2. Την κατάργηση της αξιολόγησης κάθε ακαδημαϊκής μονάδας, που οδηγούσε στη διασφάλιση της ποιότητας της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

3. Την επαναφορά των φοιτητών και των υπαλλήλων στα εκλεκτορικά σώματα ανάδειξης πρυτάνεων, κοσμητόρων και προέδρων με ποσοστό 50%.

4. Την κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρυμάτων, τα οποία προσέλκυσαν επιφανείς επιστήμονες του εξωτερικού και στα οποία διαβιβάστηκε μεγάλο μέρος των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων του υπουργού παιδείας, βοηθώντας περαιτέρω το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ.

5. Την μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων των Συμβουλίων Ιδρυμάτων στη Σύγκλητο. Δηλαδή ο ελεγχόμενος θα είναι και ελέγχων στα θέματα έγκρισης προϋπολογισμών, απολογισμών, τροποποιήσεων προϋπολογισμών και κανόνων διάρθρωσης και λειτουργίας των ιδρυμάτων (οργανισμός και κανονισμός λειτουργίας)

6. Την κατάργηση του συστήματος ηλεκτρονικής ψήφου εκλογής μονομελών οργάνων, με το οποίο διασφαλιζόταν η συμμετοχή όλων όσοι έχουν αυξημένη κινητικότητα ή απουσίαζαν την ημέρα της ψηφοφορίας.

7. Την κατάργηση της διάταξης, βάσει της οποίας για την εκλογή σε θέση ΔΕΠ επιστήμονα, στον οποίον απονεμήθηκε το Διδακτορικό Δίπλωμα από το ίδιο το Πανεπιστήμιο, προϋπόθεση αποτελεί η υπηρέτηση σε άλλο ΑΕΙ ή Ερευνητικό Κέντρο για διάστημα μεγαλύτερο των τριών ετών.

8. Την κατάργηση του άρθρου 58 του ν.4009/2011, βάσει του οποίου υπήρχε η δυνατότητα σε ένα ΑΕΙ να ιδρύσει ν.π.ι.δ. διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας του Ιδρύματος, των ερευνητικών προγραμμάτων και των αποτελεσμάτων καινοτόμου έρευνας προς όφελος των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και της κοινωνίας.

9. Δίνει τη δυνατότητα σε μέλη ΔΕΠ, τα οποία έχουν αναστείλει τα καθήκοντά τους (βουλευτές, ευρωβουλευτές, διοικητές οργανισμών κ.λπ.) να συνυπολογίσουν το χρόνο αναστολής ως χρόνο παραμονής στην υπηρεσία. Αυτό δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να εκλέγεται στις επόμενες βαθμίδες, χωρίς να ασκεί τα καθήκοντα που απορρέουν από τη θέση ΔΕΠ.

10. Την αναστολή της διάταξης για την ανάπτυξη και λειτουργία ηλεκτρονικού συστήματος διαχείρισης ολοκληρωμένης διαδικασίας εκλογής και εξέλιξης μελών ΔΕΠ και τήρησης μητρώου εσωτερικών και εξωτερικών μελών.

11. Η φοιτητική ιδιότητα διατηρείται μέχρι την απόκτηση πτυχίου, παραβλέποντας μία παγκόσμια σταθερά, βάσει της οποίας δεν είναι όλοι οι φοιτητές ικανοί να περατώσουν τις σπουδές τους και να αποκτήσουν πτυχίο.

12. Θεσμοθετείται και πάλι το ακαδημαϊκό άσυλο. Στο άρθρο 12, παρ. 2 αναφέρεται ότι αυτό θεσπίζεται με την ασαφή έκφραση «για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών», ενώ θα έπρεπε να αρκεστεί στην επόμενη φράση «την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει».

Τα δύο πρώτα, σε συνδυασμό με την επιχειρούμενη κατάργηση των δύο εκ των τριών κύκλων σπουδών που προβλέπει ο νόμος 4009/2011 και που έχει καθιερωθεί από το 1992 στην Ελλάδα με τον νόμο 2083/92, αποκόπτουν το ελληνικό πανεπιστημιακό σύστημα από το Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Σημειώνω ότι οι τρεις κύκλοι σπουδών (Προπτυχιακός με απονομή Πτυχίου, μεταπτυχιακός με απονομή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης και Διδακτορικός με απονομή Διδακτορικού Διπλώματος) καθιερώθηκαν στην Ελλάδα το 1992, δεδομένου ότι ο νόμος 2083/92 καθιέρωσε για πρώτη φορά στη χώρα μας τον διακριτό κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών μονοετούς ή διετούς διάρκειας.

Στη συνέχεια ακολούθησε η Σύνοδος της Μπολώνια το 1999, στην οποία συμμετείχαν οι 15 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι οποίες αποφάσισαν την καθιέρωση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης European Era of Higher Education).

Τα κύρια χαρακτηριστικά της Συνθήκης της Μπολώνια είναι

(α) η καθιέρωση των τριών κύκλων σπουδών, όπως αυτοί περιγράφονται ανωτέρω,

(β) η καθιέρωση σε όλα τα ιδρύματα της εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης για τη διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και

(γ) η καθιέρωση του ECTS (European Credit Transfer System) για τη διευκόλυνση της κινητικότητας των φοιτητών Πανεπιστημίων και σπουδαστών ΤΕΙ, μέσω των προγραμμάτων Erasmus και Erasmus Mundus στις χώρες που συμμετέχουν στη συνθήκη.

Σήμερα στη Συνθήκη της Μπολώνια έχουν προσχωρήσει 47 ευρωπαϊκές χώρες. Προσφάτως μάλιστα σε σύνοδο, που πραγματοποιήθηκε στο Ερεβάν, επιβεβαίωσαν την αφοσίωσή τους στην άκρως επιτυχημένη Συνθήκη της Μπολώνια, παρά τις προσπάθειες της ελληνικής αντιπροσωπείας να πείσει περί του αντιθέτου.

Αξιοσημείωτο είναι, όμως, και το ακόλουθο: Η EUA (European University Association) είναι η επίσημη Οργάνωση των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, στην οποία συμμετέχουν πλέον άνω των 900 πανεπιστημίων από τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η EUA αποτελεί τον επίσημο σύμβουλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission) για θέματα της αρμοδιότητάς της. Οι προϋποθέσεις για να γίνει μέλος ένα πανεπιστήμιο είναι η αποδοχή και τήρηση των τριών κανόνων της Μπολώνια. Η δια νόμου κατάργηση αυτών θα αποτελέσει μία ανεπανόρθωτη ζημία στο κύρος, στην ποιότητα και στις διεθνείς συνεργασίες των ελληνικών πανεπιστημίων. Η ιδεοληπτική πράξη σάρωσης όλων των μεταρρυθμίσεων των τελευταίων ετών από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας προσομοιάζει με την κοπή των κάβων, που κρατούν το σκάφος των Ελληνικών Πανεπιστημίων δεμένο στο Λιμάνι του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης.

¨Όμως, όλες αυτές οι αντι- μεταρρυθμίσεις δεν αποτελούν πρόχειρες σκέψεις κάποιων τυχαίων, που βρέθηκαν ξαφνικά στην ηγεσία του υπουργείου παιδείας. Αποτελούν προμελετημένο σχέδιο των υπεύθυνων του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία. Προς επίρρωση αυτού, παραθέτω αυτούσιο απόσπασμα από άρθρο του Γεράσιμου Σπαθή στην ΑΥΓΗ στις 7/12/2014. Σημειωτέον, ότι ο Γ. Σπαθής είναι καθηγητής στο ΕΜΠ, έχει διατελέσει συνδικαλιστής στην ΠΟΣΔΕΠ, ενώ σήμερα είναι Γενικός Γραμματέας Δια Βίου Μάθησης στο Υπουργείο Παιδείας. «Με την επιβολή του νόμου Διαμαντοπούλου – Αρβανιτόπουλου, διαμορφώθηκε ένα πλειοψηφικό ρεύμα μελών ΔΕΠ στα πανεπιστήμια με πυρήνα το επιθετικό, «εκσυγχρονιστικό», φιλοευρωπαϊκό ρεύμα που είχε αναδειχτεί με τη Διακήρυξη της Μπολόνια, ενισχύθηκε από την κίνηση των 1000 επί Γιαννάκου, για να ακολουθήσει η ενεργοποίηση των συναδέλφων στις Ιατρικές Σχολές και η τελική κατίσχυσή του στη συνδικαλιστική εκπροσώπηση των μελών ΔΕΠ μέσω της ΠΟΣΔΕΠ. Η μαζική [ηλεκτρονική] συμμετοχή αυτού του ρεύματος στις εκλογές για τα Συμβούλια Ιδρύματος και τις νέες Πρυτανικές Αρχές, είναι ενδεικτική των παραπάνω. Το επιθετικό αυτό κομμάτι βρίσκει στηρίγματα όχι μόνον στα μέλη ΔΕΠ που ασκούσαν πάντα επιχειρηματικές δραστηριότητες εντός των ΑΕΙ, στις ισχυρές ερευνητικές ομάδες που διαχειρίζονται το μεγαλύτερο όγκο των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων αλλά και στα φοβισμένα μισθοσυντήρητα τμήματα των μελών ΔΕΠ, παρά την οικονομική αφαίμαξη που έχουν υποστεί και την υποβάθμιση της ακαδημαϊκής τους οντότητας. Αυτό όμως που συνιστά μια πραγματική ιδεολογική ηγεμονία του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος είναι η συστηματική καλλιέργεια μίσους απέναντι στα εναπομείναντα αριστερά προοδευτικά μειοψηφικά τμήματα των μελών ΔΕΠ και τις φοιτητικές παρατάξεις της Αριστεράς. Οι δυνάμεις αυτές συσπειρώνονται σήμερα γύρω από τον στόχο «να τελειώνουμε επί τέλος μ' αυτούς για να πορευτούμε στο δρόμο της απρόσκοπτης υλοποίησης της πολιτικής που υπαγορεύει ο [νεοφιλελεύθερος] εκσυγχρονισμός». Από την άλλη πλευρά η κατάσταση μεταξύ των φοιτητών είναι απογοητευτική. Ο μεγάλος όγκος των φοιτητών, «ο μέσος φοιτητής», δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με το πάλαι ποτέ πολιτικοποιημένο ριζοσπαστικό κίνημα των φοιτητών. Το άγχος για την ολοκλήρωση όπως – όπως των σπουδών, η παραίτηση από κάθε ουσιαστική διεκδίκηση και αντίσταση στις αντιδραστικές ρυθμίσεις που τους αφορούν, η άκρατη εξατομίκευση και παραίτηση από κάθε συλλογική έκφραση είναι σήμερα το κυρίαρχο πνεύμα της μεγάλης πλειοψηφίας των φοιτητών. . . . Α) Μέτρα άμεσων επιπτώσεων στα περιεχόμενα των σπουδών και την επαγγελματική κατοχύρωση των αποφοίτων. Αυτό συνεπάγεται την κατάργηση όλων εκείνων των θεσμικών ρυθμίσεων που απορρέουν από τις Ευρωπαϊκές συμφωνίες. Συγκεκριμένα, την ακύρωση των δυο κύκλων σπουδών, των πιστωτικών μονάδων, την πιστοποίηση προγραμμάτων, την κατηγοριοποίηση προσόντων, την ισοτίμηση τίτλων σπουδών, την απόδοση των επαγγελματικών δικαιωμάτων και βεβαίως την κατάργηση των διδάκτρων. Ταυτόχρονα επιβάλλεται η άμεση ακύρωση των ρυθμίσεων εκείνων που έχουν οδηγήσει στην ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Β) Δεύτερη προϋπόθεση η αποκατάσταση της Δημοκρατίας στα πανεπιστήμια. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπολείπεται των επαναστατικών αλλαγών και αντίστοιχων θεσμοθετήσεων που εισήγαγε και εφάρμοσε ο ν. 1268/82».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου